Πανάδες: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε – Πλήρης οδηγός!

Τι είναι οι πανάδες;

Οι πανάδες ή αλλιώς μελάσματα  αποτελούν ένα σύνηθες δερματολογικό πρόβλημα με κύριο χαρακτηριστικό τον αποχρωματισμό του δέρματος. Είναι μελαγχρωματικές βλάβες του δέρματος, δεν προκαλούν καμιά ενόχληση παρά μόνο αποτελούν ένα ενοχλητικό αισθητικό πρόβλημα, είναι μεγαλύτερης έκτασης και πιο ανοιχτές στο χρώμα από τις κηλίδες και τα όρια τους είναι συχνά ασαφή.

Οι πανάδες εκδηλώνονται με τη μορφή γκρι ή καφέ- καφεκίτρινων κηλίδων-στιγμάτων στην επιδερμίδα και κατά κύριο λόγο στο πρόσωπο, στην περιοχή της μύτης, του μετώπου, στα μάγουλα, στο άνω χείλος και στο πηγούνι. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν εμφανίζονται και σε άλλα σημεία του σώματος, όπως είναι ο λαιμός και τα χέρια, ειδικά όταν τα σημεία αυτά είναι εκτεθειμένα για πολλές ώρες την μέρα στην ηλιακή ακτινοβολία.

Ποιοι εμφανίζουν πιο συχνά πανάδες;

Πανάδες ή υπερχρωματισμό είναι πιο πιθανό να αποκτήσουν άτομα, που κάποιες περιοχές του δέρματός τους παράγουν περισσότερη μελανίνη από το συνηθισμένο. Η μελανίνη είναι αυτή η χρωστική ουσία εξάλλου που καθορίζει στο δέρμα, στα μάτια και στα μαλλιά το χρώμα τους. Κατά συνέπεια επιρρεπή στις πανάδες είναι τα άτομα με σκούρο χρώμα δέρματος, γιατί τα μελανοκύτταρά τους είναι πιο ενεργά από ότι στους ανθρώπους με ανοιχτό τύπο επιδερμίδας.

Οι πανάδες στο πρόσωπο απασχολούν ιδιαίτερα τις γυναίκες της μέσης ηλικίας και τις γυναίκες που διανύουν την περίοδο της εγκυμοσύνης τους. Στην δεύτερη περίπτωση των γυναικών οι πανάδες στο πρόσωπο ονομάζονται ‘’χλόασμα’’ ή ‘’μάσκα της εγκυμοσύνης’’, επηρεάζονται και καθοδηγούνται κατά βάση από τις ορμόνες.

Επιρρεπή στις πανάδες είναι και τα άτομα που έχουν κληρονομική προδιάθεση για την εμφάνισή τους, έχουν δηλαδή στο οικογενειακό τους περιβάλλον άτομα με πανάδες.

Πανάδες εμφανίζουν περισσότερο οι γυναίκες. Μόλις ένα 10% των ατόμων που εμφανίζουν πανάδες είναι άντρες.

Ποιες οι αιτίες και που οφείλεται η εμφάνιση των πανάδων;

Οι κυριότεροι λόγοι, οι οποίοι και ευθύνονται για την εμφάνιση των πανάδων είναι οι πιο κάτω…

• Η υπερβολική παραγωγή μελανίνης, (όπως αναφέραμε και πιο πάνω) είναι ένας βασικός παράγοντας για την εμφάνιση των πανάδων.
• Η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Οι υπεριώδεις ακτίνες του κατά τα άλλα θαυματουργού ήλιου έχουν την δυνατότητα να ενεργοποιούν τα μελανοκύτταρα. Έχει μάλιστα διαπιστωθεί ότι όχι μόνο η υπερέκθεση αλλά και η απλή καθημερινή έκθεση στον ήλιο είναι δυνατή να ‘’ξαναζωντανέψει’’ μια πανάδα που είχε υποχωρήσει.
• Το τεχνητό φως UV. Το φως που χρησιμοποιείται στα ‘’κρεβάτια μαυρίσματος’’, σχετίζεται άμεσα με την εμφάνιση πανάδων.
• Η χρήση κάποιων φαρμάκων. Οι σκοτεινές κηλίδες μπορούν να εκδηλωθούν πολλές φορές, ως παρενέργεια ορισμένων φαρμάκων. Τα φάρμακα που μπορούν να αυξήσουν τον χρωματισμό του δέρματος και να προκαλέσουν την εμφάνιση σκοτεινών κηλίδων είναι τα μη στεροειδή, τα οιστρογόνα, τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα (NSAIDs), τα αντιβιοτικά ευρέως φάσματος, οι τετρακλίνες και τα ψυχοτρόπα. Η λήψη επίσης αντισυλληπτικών χαπιών μπορεί να προκαλέσει το σχηματισμό πανάδων.
• Τα ακατάλληλα καλλυντικά προϊόντα περιποίησης πρόσωπου. Τα καλλυντικά προϊόντα που δεν ταιριάζουν στο δέρμα και που ίσως του προκαλούν ερεθισμούς είναι ένας κύριος παράγοντας, που συμβάλλει στην εμφάνιση πανάδων στο πρόσωπο ή στην επιδείνωση των ήδη υπαρχουσών.
• Οι ορμονικές μεταβολές. Οι ορμονικές μεταβολές που μπορούν να εκδηλωθούν σε κάποιες περιόδους της ζωής μιας γυναίκας, όπως για παράδειγμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού σύμφωνα με την αμερικανική ακαδημία δερματολογίας μπορούν να προκαλέσουν την εμφάνιση πανάδων. Η παρουσία πολυκυστικών ωοθηκών, η χρήση αντισυλληπτικών χαπιών μπορεί να οδηγήσουν στις χαρακτηριστικές δυσχρωμίες στο πρόσωπο. Πανάδες ενδέχεται να εμφανίσουν και οι γυναίκες που διανύουν την φάση της εμμηνόπαυσης, ειδικά στην περίπτωση που λαμβάνουν προγεστερόνη για ορμονική αποκατάσταση.
• Η κληρονομικότητα. Είναι ένας παράγοντας στον οποίο οφείλεται η υπερμελάχρωση στο δέρμα.
• Οι φλεγμονές. Οι πανάδες μπορεί να αναπτυχθούν μετά από μια περίοδο φλεγμονής στο δέρμα. Η φλεγμονή ενδέχεται να εμφανιστεί για διάφορους λόγους, που περιλαμβάνουν έκζεμα, ψωρίαση, τραυματισμό του δέρματος και ακμή.
• Οι πληγές του δέρματος. Σκούρες κηλίδες μπορεί να παραμείνουν μετά από δάγκωμα από έντομα, έγκαυμα ή κόψιμο. Αυτά τα σημάδια μπορεί να εξασθενίσουν με το πέρασμα του χρόνου.
• Ο διαβήτης. Συνθήκες που σχετίζονται με τον διαβήτη περιλαμβάνουν την εκδήλωση σκουρόχρωμων στιγμάτων στο δέρμα και διαβητική δερματοπάθεια, που συχνά συγχέουν οι άνθρωποι με τις πανάδες εκείνες, που προέρχονται από την ώριμη ηλικία.

Ποια τα συμπτώματα; Σε ποια σημεία εκδηλώνονται περισσότερο οι πανάδες;

Οι πανάδες είναι επιδερμικές, επίπεδες, ποικίλουν σε μέγεθος και το σχήμα τους είναι συνήθως ωοειδές. Έχουν την ίδια υφή με το δέρμα και δεν είναι καθόλου επώδυνες. Κυμαίνονται από ανοιχτό καφέ, σκούρο καφέ ή μαύρο χρώμα. Μπορεί να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος, αλλά είναι πιο πιθανό να εκδηλωθούν στα μέρη εκείνα που είναι πιο πολύ εκτεθειμένα στην ηλιακή ακτινοβολία, όπως…

• Στο πρόσωπο. Συγκεκριμένα στα μάγουλα, τα ζυγωματικά, το πηγούνι, το μέτωπο, το άνω χείλος, τη μύτη.
• Στα χέρια.
• Στους ώμους.
• Στις παλάμες.
• Στην πλάτη.
• Στο στέρνο.

Στις περιοχές αυτές μικρές κηλίδες μπορεί να συγκεντρωθούν μαζί, δημιουργώντας μεγαλύτερες περιοχές σκουρόχρωμου δέρματος.

Σε πόσους και ποιους τύπους ταξινομείται σύμφωνα με τους ειδικούς το μέλασμα;

Οι πανάδες, που ο ιατρικός τους όρος είναι, όπως προείπαμε το μέλασμα ταξινομούνται σε 3 κατηγορίες.

1. Τον κεντροπροσωπικό τύπο. Αφορά στο 50 – 80% των περιπτώσεων και κάνει την εμφάνισή του στην κεντρική γραμμή του προσώπου και πιο συγκεκριμένα στο πηγούνι, στο άνω χείλος, το μέτωπο και τη μύτη.
2. Τον παρειακό τύπο. Το παρειακό μέλασμα αφορά στην περιοχή της μύτης και στα μάγουλα.
3. Τον γναθικό τύπο. Είναι ο πιο σπάνιος τύπος μελάσματος και κάνει την εμφάνισή του στο όριο της κάτω γνάθου. Επειδή απασχολεί περισσότερο άτομα μεγάλης ηλικίας, ενδέχεται και να σχετίζεται πιο πιθανά με σοβαρή φωτογήρανση.

Μπορεί να γίνει διάγνωση για τις πανάδες;

Ένας καλός δερματολόγος λαμβάνοντας ένα ιατρικό ιστορικό, συνήθως μπορεί να διαγνώσει κατά τη διάρκεια μιας φυσικής εξέτασης τον σχηματισμό των πανάδων, χρησιμοποιώντας μια ειδική λάμπα, όπου και εντοπίζει τις κηλίδες μέσω συσκευής που εκπέμπει μαύρο φως. Μόνο στην περίπτωση εκείνη που κάποιο σκοτεινό σημείο φανεί ύποπτο προχωρά ο εξειδικευμένος γιατρός σε βιοψία ή σε περαιτέρω εξετάσεις.

Σε ποια περίπτωση οι πανάδες κρίνονται επικίνδυνες;

Στις περισσότερες των περιπτώσεων οι πανάδες στο δέρμα δεν είναι καθόλου επικίνδυνες. Πολλές φορές, όμως είναι δύσκολο να βρούμε τη διαφορά ανάμεσα σε μια σκούρα κηλίδα και σε κάποια άλλη αλλαγή του δέρματος, όπως είναι το μελάνωμα που είναι κι ένας τύπος καρκίνου του δέρματος.

Αν δεν είστε σίγουροι για το τι είναι το σκοτεινό σημείο στο δέρμα σας ή δεν καταφέρνετε να απαλλαγείτε με κάποια θεραπεία από αυτό επισκεφθείτε το γιατρό σας για να μάθετε περισσότερα.

Είναι σημαντικό να επικοινωνήσετε με τον δερματολόγο σας, αν η πανάδα στο δέρμα…

• Εμφανίστηκε ξαφνικά.
• Νιώθετε φαγούρα στο σημείο.
• Αιμορραγεί.
• Αλλάζει χρώμα.
• Αλλάζει μέγεθος.

Πανάδες – αντιμετώπιση και θεραπεία

Σε πολλές περιπτώσεις οι πανάδες υποχωρούν χωρίς να ακολουθήσει κάποιος ιδιαίτερη θεραπεία. Αυτό συμβαίνει, όταν είναι γνωστό το αίτιο που της προκάλεσε, όπως για παράδειγμα είναι μια εγκυμοσύνη ή η χρήση αντισυλληπτικών χαπιών. Όταν συμπληρωθούν οι μήνες της εγκυμοσύνης ή σταματήσει η λήψη των χαπιών, τότε οι πανάδες το πιο πιθανό να υποχωρήσουν από μόνες τους.

Για τις χρόνιες πανάδες υπάρχουν πολλές κι αποτελεσματικές θεραπείες ανάλογα με την αιτία που τις προκάλεσε, το μέγεθος του σκοτεινού σημείου και την περιοχή του σώματος.

Πανάδες προσώπου και Πανάδες στο μέτωπο – Πως φεύγουν;

Πώς φεύγουν οι πανάδες;

Ας δούμε παρακάτω πιο αναλυτικά τους τρόπους με τους οποίους μπορείτε να απαλλαγείτε από τις ανεπιθύμητες πανάδες στο πρόσωπο κι από τις επίμονες πανάδες που έχουν σχηματιστεί στο μέτωπό σας.

• Με Καλλυντικά προϊόντα τοπικής εφαρμογής. Μόνο ο δερματολόγος μπορεί να σας προτείνει προϊόντα που περιέχουν αζελαϊκό ή κοζικό οξύ για τοπική χρήση με σκοπό την αντιμετώπιση των πανάδων. Το αζελαϊκό οξύ, έχει αντιπολλαπλασιαστική και κυτταροτοξική δράση στα μελανοκύτταρα. Στην αρχή το χρησιμοποιούσαν για την αντιμετώπιση της ακμής, αργότερα άρχισαν να το χρησιμοποιούν οι ειδικοί και στη θεραπεία των πανάδων.
• Με μια ελαφριά λευκαντική κρέμα από το φαρμακείο. Η συνταγογραφούμενη λευκαντική κρέμα συνήθως λειτουργεί σταδιακά και διαρκεί αρκετούς μήνες για να πετύχει την μείωση των σκοτεινών σημείων και την λεύκανση του δέρματος.
• Με σπιτικές λευκαντικές κρέμες. Κάποιες εναλλακτικές φυσικές θεραπείες-λύσεις μπορεί να σας βοηθήσουν να απαλλαγείτε από τις επίμονες πανάδες.
• Με θεραπεία Laser. Υπάρχουν πολλοί τύποι laser. Το πιο συνηθισμένο για την θεραπεία των πανάδων στο δέρμα χρησιμοποιεί ένα έντονο laser παλμικού φωτός, το οποίο φως στοχεύει την μελανίνη και διασπά τα σκοτεινά σημεία.
• Με Χημικό peeling. Το χρησιμοποιούν οι δερματολόγοι και είναι ένας επιτυχημένος τρόπος για να εξασθενίσουν οι σκοτεινές κηλίδες στο δέρμα. Το χημικό peeling στοχεύει στην απολέπιση της επιφάνειας του δέρματος με σκοπό να ‘’γεννηθεί’’ ένα καινούργιο δέρμα.
• Με Μικροδερμοαπόξεση. Κατά τη διάρκεια της δερμοαπόξεσης, ο δερματολόγος χρησιμοποιεί μια ειδική συσκευή, η οποία έχει μια λειαντική επιφάνεια με σκοπό να αφαιρέσει το εξωτερικό στρώμα του δέρματος. Αυτή η θεραπεία βοηθά ιδανικά στη μείωση των πανάδων, προάγοντας την νέα ανάπτυξη κολλαγόνου.
• Με Κρυοθεραπεία. Είναι μια διαδικασία που περιλαμβάνει την παραγωγή αζώτου στα σκοτεινά μπαλώματα προκειμένου να παγώσει η περιοχή, ‘’πληγώνοντας’’ τα κύτταρα του δέρματος.
• Με Υδροκινόνη.  Είναι μια δυνατή ουσία για την θεραπεία των πανάδων. Εφαρμόζεται τοπικά στο δέρμα ‘’υποχρεώνοντας’’ τα σκούρα στίγματα να επανέλθουν στην φυσιολογική απόχρωσή τους. Η υδροκινόνη είναι ενεργό συστατικό στις κρέμες, λοσιόν και τζελ αλλά συναντάται και σε υγρή μορφή. Υπάρχουν συνταγογραφούμενα και μη προϊόντα με το φάρμακο αυτό, όμως στα μη συνταγογραφούμενα, όπως είναι φυσικό η περιεκτικότητα της ουσίας είναι και πιο χαμηλή.
• Με Τρετινοΐνη και κορτικοστεροειδή. Συνδράμουν στον αποχρωματισμό του δέρματος. Στην αγορά κυκλοφορούν προϊόντα τριπλής δράσης κατά των πανάδων. Αυτά συνδυαστικά περιέχουν υδροκινόνη , τρετινοΐνηκαι κάποιο κορτικοστεροειδές.
• Με microneedling θεραπεία λεύκανσης και με διαδερμική μεσοθεραπεία λεύκανσης. Θεωρούνται από τις πιο ενδεδειγμένες κι αποτελεσματικές μη χειρουργικές κι ανώδυνες θεραπείες με τα πιο γρήγορα αποτελέσματα, που τις προτιμούν οι εξειδικευμένοι γιατροί για την αντιμετώπιση των πανάδων του δέρματος.

Μερικές ουσίες που χρησιμοποιεί ο γιατρός στις μεθόδους αυτές είναι η γλουταθειόνη, το γλυκολικό οξύ, αλλά και τα ρετινοειδή, το υαλουρονικό οξύ και η βιταμίνη C. Η διαδικασία πραγματοποιείται με μικροέγχυση απευθείας στις βλάβες, σε μικρό ή πιο μεγάλο βάθος. Τα συστατικά τα οποία εγχέονται στις βαθύτερες στιβάδες του δέρματος διορθώνουν τις δυσλειτουργίες των μελανοκυττάρων, μειώνουν την ποσότητας της μελανίνης που έχει συσσωρευτεί, ώστε η έκκρισή της να γίνεται ομοιόμορφα και προωθούν την παραγωγή κολλαγόνου του χορίου, που όπως είναι γνωστό, ο ρόλος του είναι σπουδαίος για την φυσιολογική χρώση του δέρματος.

Οι ασθενείς επιστρέφουν στην ρουτίνα τους αμέσως μετά την κάθε συνεδρία. Έχει υπολογιστεί ότι χρειάζονται κατά μέσο όρο 2 με 3 συνεδρίες, με ενδιάμεσα διαστήματα περίπου 15 ημερών, ώστε να απαλλαχτείτε από τα ενοχλητικά αυτά στίγματα.

Ποια είναι τα σωστά μέτρα πρόληψης κατά της δημιουργίας των πανάδων;

Πιο κάτω θα βρείτε μερικά tips και συμβουλές για να προλάβετε την εμφάνιση των αντιαισθητικών πανάδων, αλλά και να διατηρήσετε το αποτέλεσμα σε περίπτωση που ήδη είχατε κι απαλλαχτήκατε από αυτές.

• Καθημερινή χρήση αντηλιακής κρέμας. Η χρήση αντηλιακής κρέμας και μάλιστα με δείκτη προστασίας SPF τουλάχιστον 30 πρέπει να γίνει καθημερινή συνήθεια και κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών αλλά και κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Θα πρέπει να εφαρμόζεται 15 λεπτά πριν την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Προσπαθείτε να αποφεύγετε τον ήλιο μεταξύ 10:00 π.μ. και 16:00 μ.μ.
• Χρήση γυαλιών ηλίου και Χρήση καπέλου. Ενισχύουν την προστασία από τον επικίνδυνο ήλιο.
• Αποφυγή αποτρίχωσης με τη μέθοδο του κεριού. Η συστηματική χρήση κεριού για αποτρίχωσηείναι δυνατό να προκαλέσει φλεγμονές στο δέρμα και να επιδεινώσει την όψη των σκούρων κηλίδων. Προτιμήστε άλλες μορφές αποτρίχωσης που δεν θα επιβαρύνουν το δέρμα.
• Χρήση κατάλληλων καλλυντικών προϊόντων. Καλό είναι να φροντίζετε πάντα να επιλέγετε τα προϊόντα περιποίησης, τα αρωματικά σαπούνια και τις καλλυντικές σας κρέμες ανάλογα με τον τύπο του δέρματός σας. Αποφύγετε προϊόντα που σας προκαλούν τσούξιμο ή νιώθετε πως τραβάν την επιδερμίδα σας.

---

Οι πληροφορίες στα άρθρα μας δεν έχουν σκοπό να αντικαταστήσουν την σχέση με έναν εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας, γιατρό ή ιατρικό σύμβουλο, και δεν προορίζονται ως ιατρικές συμβουλές.