Υπερμετρωπία – Αιτίες, συμπτώματα, διάγνωση, αντιμετώπιση

Η Υπερμετρωπία ή Υπερωπία (HYPEROPIA), πιο εύηχος και για κάποιους πιο σωστός ο δεύτερος ορισμός, προέρχεται από το υπέρ (πιο πέρα) + μέτρον + ωψ (ωπός, οφθαλμός). Είναι ανωμαλία της όρασης και οφείλεται στο μικρό αξονικό μήκος του οφθαλμού.

Η απόσταση μεταξύ του κερατοειδούς χιτώνα και του αμφιβληστροειδούς είναι μικρότερη της κανονικής, κατάσταση που θεωρείται φυσιολογική κατά τη γέννηση. Όλοι γεννιόμαστε υπερμέτρωπες, μέχρι το σημείο περίπου των δύο βαθμών.

Ως την ηλικία των πέντε ετών οι διαστάσεις του βολβού αυξάνονται με ταχείς ρυθμούς προσεγγίζοντας αυτές των ενηλίκων. Στην εφηβική και μεταφηβική ηλικία η υπερμετρωπία παρουσιάζει ελάττωση εξαιτίας της προσαρμοστικότητας και της ευελιξίας του φακού των ματιών. Αρχίζει πάλι να ενοχλεί λίγο πριν και λίγο μετά την ηλικία των 40, όπου ο φακός γίνεται λιγότερο ελαστικός, άρα δε δύναται να κάνει την απαραίτητη ρύθμιση, επηρεάζοντας μεγάλο ποσοστό ανθρώπων.

Τι είναι η υπερμετρωπία;

Η υπερμετρωπία είναι μια πάθηση ή πιο σωστά μια ανωμαλία του ματιού. Έχουμε, λοιπόν να αντιμετωπίσουμε έναν ‘’ατελή’’ οφθαλμό, ένα διαθλαστικό σφάλμα, μια διαθλαστική ανωμαλία του ματιού κατά τη διάρκεια της οποίας οι παράλληλες οπτικές ακτίνες και τα είδωλα των αντικειμένων δε συγκλίνουν πάνω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα, όπως συμβαίνει στα φυσιολογικά εμμετρωπικά μάτια, αλλά εστιάζονται πίσω από αυτόν χωρίς την παρέμβαση του μηχανισμού της προσαρμογής.

Ποιες είναι οι αιτίες της υπερμετρωπίας;

Η υπερμετρωπία οφείλεται σε ιδιοσυστασιακά (εκ γενετής) μειωμένο όγκο του οφθαλμικού βολβού ή σε αποπλάτυνση του κερατοειδούς.

Η υπερμετρωπία υπάρχει συνήθως από τη γέννηση και είναι κληρονομική.

• Αξονική υπερμετρωπία: Το αξονικό μήκος του οφθαλμού είναι πιο μικρό από το κανονικό, πράγμα που σημαίνει ότι η εστίαση γίνεται πίσω από τον αμφιβληστροειδή. Όσο πιο πίσω από τον αμφιβληστροειδή διαπιστώνουμε την εστίαση των αντικειμένων έχουμε αντίστοιχα μικρότερη ή μεγαλύτερη υπερμετρωπία και θολή όραση.
• Διαθλαστική υπερμετρωπία: Στην περίπτωση αυτή κύριος υπεύθυνος για την ελαττωμένη διαθλαστική οπτική δύναμη του οφθαλμού είναι ο κερατοειδής, που συνήθως έχει πιο επίπεδες καμπυλότητες από το κανονικό.

Και στις δύο περιπτώσεις (αξονική ή διαθλαστική υπερμετρωπία) χρειάζεται να προσθέσουμε διορθωτική δύναμη, λόγω της μειωμένης ισχύς του ματιού.

Συμπτώματα της υπερμετρωπίας

Πώς μπορείτε να αναγνωρίσετε τα συμπτώματα της υπερμετρωπίας;

Αρχικά υπάρχει περίπτωση τα συμπτώματα να είναι ήπια, άτονα κι όχι εύκολα αναγνωρίσιμα και εξιχνιάσιμα.

• Μπορεί να υπάρχει μια γενική ενόχληση στο μάτι ή μια ελαφριά οπτική κόπωση.
• Οι οφθαλμοί ενδεχομένως να κουράζονται εύκολα μετά από κοντινές εργασίες όπως το διάβασμα και το γράψιμο. Οι περιπτώσεις αυτές μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε έντονους πονοκεφάλους.
• Όσο κανείς μεγαλώνει μπορεί να παρατηρήσει μια αυξανόμενη δυσκολία στο να διακρίνει κοντινά ή μακρινά αντικείμενα, έως ότου αρχίσουν πλέον αυτά να φαίνονται θολερά ή θαμπά. Κάποιοι άλλοι μπορεί να παρατηρήσουν δυσλειτουργία στην προσαρμοστικότητα, διόφθαλμη όραση, αμβλυωπία και στραβισμό.

Στα παιδιά με υπερωπία μπορεί να παρατηρηθεί μια τάση για συγκλίνοντα στραβισμό και κοπιωπία.

Στη σχολική ηλικία, όπου και αρχίζουν οι αξιώσεις για καθαρή και διαυγή όραση σε κοντινή απόσταση, η προσαρμογή του ματιού πρέπει να κοπιάσει, να παράγει επιπλέον εργασία. Από τη μια πλευρά για να εξουδετερώσει την υπερμετρωπία και από την άλλη για να μεταφέρει πάνω στον αμφιβληστροειδή την εστία του κοντινού αντικειμένου. Αποτέλεσμα των ‘’προσπαθειών’’ αυτών είναι η κόπωση της όρασης που στις περισσότερες περιπτώσεις οδηγεί σε κεφαλαλγία.

Καθώς το παιδί μεγαλώνει, η υπερμετρωπία του συνήθως μειώνεται αλλά παράλληλα ‘’περιορίζεται’’ σταδιακά και το εύρος της προσαρμογής.

Σε μεγαλύτερη ηλικία η υπερμετρωπία εκδηλώνεται τόσο με συμπτώματα κόπωσης των ματιών, όσο και με μείωση της όρασης, αρχικά της κοντινής και εν συνεχεία και της μακρινής.

Τα συμπτώματα αυτά πρέπει να τα λάβετε σοβαρά υπόψη σας, αν σκεφτείτε ότι σε περίπτωση που το ένα από τα δύο μάτια έχει πιο μεγάλο βαθμό (ασύμμετρη προσβολή) μπορεί να οδηγήσει σε στραβισμό ή ακόμη σε κάποιες ακραίες περιπτώσεις στη τύφλωση του ενός οφθαλμού.

Βαθμοί υπερμετρωπίας

Ο βαθμοί υπερμετρωπίας εξαρτωνται από την απόσταση στην οποία αρχίζει να θολώνει η όραση. Μπορεί να μετρηθεί στα πλαίσια οφθαλμολογικής εξέτασης και τα αποτελέσματα θα καθορίσουν τη θεραπευτική αγωγή.

Αν θέλουμε να μιλήσουμε με έναν μέσο όρο οι πιο συνηθισμένες περιπτώσεις είναι στους 1,50 βαθμούς. Έστω, όμως και με μικρό βαθμό υπερμετρωπίας (0,25 έως 2,00 διοπτρίες) μπορεί να έχουμε έντονα ασθενικά συμπτώματα.

Όταν ξεπερνάει τους 4,00 βαθμούς τότε λέμε ότι κάποιος έχει υψηλή υπερμετρωπία.

Πώς βλέπει κάποιος με υπερμετρωπία;

Τα άτομα που έχουν υπερμετρωπία βλέπουν πιο καθαρά τα αντικείμενα που βρίσκονται σε μακρινή απόσταση παρά τα αντικείμενα που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση.

Υπάρχει το τεστ υπερμετρωπίας των λίγων δευτερολέπτων και το κάνετε από το σπίτι.

Διάγνωση της υπερμετρωπίας

Όπως οφείλει να γίνεται με όλες τις παθήσεις, η διάγνωση της υπερμετρωπίας συνιστάται να γίνεται από οφθαλμίατρο εξειδικευμένο. Ο οφθαλμίατρος θα εντοπίσει αρχικά το πρόβλημα, θα εξακριβώσει τη φύση και το μέγεθός του εγκαίρως, θα αποκλείσει, -αφού υποβάλλει τον ασθενή σε περαιτέρω εξετάσεις- άλλες οφθαλμικές παθήσεις που μπορεί να συνυπάρχουν με την υπερμετρωπία και δεν θα περιοριστεί μόνο στον έλεγχο της διάθλασης.

Η επίσκεψη σε ένα οφθαλμίατρο θα σας κατατοπίσει για τις διορθωτικές κινήσεις που απαιτούνται για τη βελτίωση της όρασής σας.

Θεραπεύεται η υπερμετρωπία; Με ποιους τρόπους;

• Γυαλιά οράσεως υπερμετρωπίας: Τα κατάλληλα γυαλιά όρασης σαφώς και είναι η πρώτη και απλούστερη θεραπευτική αγωγή που μπορεί άμεσα να βοηθήσει. Το μειονέκτημα είναι ότι ίσως να δημιουργείται μια μεγέθυνση στο μάτι και να νιώθετε λίγο άβολα. Αυτό συμβαίνει επειδή οι φακοί είναι κυρτοί, πιο χοντροί στη μέση, όπως κι ένας μεγεθυντικός φακός.
  Υπάρχουν γυαλιά που δεν μεγαλώνουν τα μάτια;
  Γυαλιά με πιο ελαφρύ, πιο λεπτό φακό και με αντιανακλαστικές επιστρώσεις σας δίνουν αποτέλεσμα με μικρότερη όμως μεγέθυνση. Όταν υπάρχει δυσλειτουργία διόφθαλμης όρασης τα γυαλιά δεν έχουν την ‘’πολυτέλεια’’ να εξαλείψουν όλα τα ανεπιθύμητα συμπτώματα.
• Φακοί επαφής υπερμετρωπίας (συγκλίνοντες): Πιο ενδεδειγμένη επιλογή για τον υπερμέτρωπα θεωρείται η χρήση φακών επαφής. Οι φακοί αυτοί (συγκλίνοντες), όπως και στα γυαλιά οράσεως είναι κυρτοί, παχύτεροι στο μέσο, λεπτότεροι στο άκρο και μετατρέπουν μια δέσμη παράλληλων φωτεινών ακτινών σε συγκλίνουσα. Ο μεγεθυντικός φακός είναι ένας τέτοιος συγκλίνων φακός. Είναι ανεπιφύλακτα η πιο εύκολη λύση για την διόρθωση της υπερμετρωπίας, ειδικά των μεγαλύτερων βαθμών, αφού η χρήση των κατάλληλων φακών επαφής έχει εντυπωσιακά καλύτερα αποτελέσματα κεντρικής και περιφερειακής όρασης. Και φυσικά το αισθητικό αποτέλεσμα είναι και προσόν και κέρδος!
• Άσκησεις για υπερμετρωπία: Υπάρχουν κατάλληλες ορθοπτικές ασκήσεις (vision training), που επίσης μπορούν να υποστηρίξουν αρκετά τη χαμηλή οπτική οξύτητα.
• Διαθλαστική χειρουργική επέμβαση με excimer laser: Με τον όρο διαθλαστική χειρουργική εννοούμε το σύνολο των χειρουργικών τεχνικών για τη διόρθωση διαθλαστικών ανωμαλιών. Η τεχνική LASIK είναι η επέμβαση αυτή που θεωρείται και κρίνεται η πλέον ασφαλή μέθοδος διόρθωσης της υπερμετρωπίας. Είναι από τις πιο προηγμένες διαδικασίες, εντελώς ανώδυνη και με επιστημονικές και ιατρικές εγγυήσεις ότι η όραση μέσα σε λίγες μόνο ώρες επανέρχεται σε πολύ καλά επίπεδα.
• Κλασική χειρουργική επέμβαση: Mε διενέργεια τομών που έχουν στόχο τη μεταβολή του σχήματος του κερατοειδούς στο μάτι που έχει προσβληθεί.

Εύλογο το ερώτημα… η εξέλιξή της υπερμετρωπίας εξαρτάται από το χρόνο που χρησιμοποιούνται τα γυαλιά ή οι φακοί;

Η εξέλιξη της υπερμετρωπίας είναι ανεξάρτητη από το χρόνο χρήσης των γυαλιών ή των φακών υπερμετρωπίας. Το μόνο που στερείστε είναι η άνεση στην όρασή σας.

Μετά την ηλικία των 50-55 ετών όταν η υπερμετρωπία ξεπερνά τους 5 βαθμούς η καλύτερη λύση είναι η αλλαγή του φακού του ματιού και η τοποθέτηση ενός ενδοφακού. Μετά την επέμβαση αυτή δεν υπάρχει επιστροφή της υπερμετρωπίας.

Η σύγχρονη οφθαλμολογία επιτρέπει πλέον όχι μόνο τη βελτίωση αλλά και τη διόρθωση και την αποκατάσταση αρκετών διαθλαστικών σφαλμάτων. Η επιλογή της πιο πρόσφορης για κάθε ασθενή τεχνικής είναι αποτέλεσμα προεγχειρητικού ελέγχου και ιδιαιτερότητας του κάθε οφθαλμού. Ο οφθαλμίατρος σε κατ’ ιδίαν συζήτηση και συνεννόηση με τον ασθενή του θα πάρουν από κοινού την τελική απόφαση για το πιο ικανοποιητικό και αίσιο φυσικά δυνατό αποτέλεσμα.

Η υπερμετρωπία συνοψίζοντας είναι μια ανωμαλία του οφθαλμού, που πολύ απλά θα λέγαμε ότι αφορά στο σχήμα του βολβού του. Γίνεται αντιληπτή, όταν νιώθετε καταπόνηση των ματιών κυρίως ύστερα από εργασίες που απαιτούν ακρίβεια.

Ανάλογα με τον τρόπο ζωής του υπερμέτρωπα και τις ανάγκες όρασής του ο οφθαλμίατρος μπορεί με την κατάλληλη θεραπεία να τη διορθώσει με επανεστίαση των εικόνων πάνω στον αμφιβληστροειδή.

---

Οι πληροφορίες στα άρθρα μας δεν έχουν σκοπό να αντικαταστήσουν την σχέση με έναν εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας, γιατρό ή ιατρικό σύμβουλο, και δεν προορίζονται ως ιατρικές συμβουλές.