Ξηροφθαλμία – Αιτίες, συμπτώματα, διάγνωση, θεραπεία, πρόληψη

Ξηροφθαλμία… Ίσως το πιο σημαντικό οφθαλμολογικό πρόβλημα των ανθρώπων που χρησιμοποιούν φακούς επαφής.

Η ξηροφθαλμία είναι μία ενοχλητική πάθηση των οφθαλμών. Οφείλεται στην κακή ποιότητα και ποσότητα δακρύων που επαλείφουν τον κερατοειδή χιτώνα με αποτέλεσμα την ανεπαρκή του λίπανση.

Τα δάκρυα είναι υπεύθυνα να μην στεγνώνουν τα μάτια.

Για πολλούς ανθρώπους η ξηροφθαλμία δεν είναι μία παροδική ενόχληση, αλλά ένα επίμονο πρόβλημα που επηρεάζει σοβαρά την καθημερινότητά τους και την ποιότητα της ζωής τους. Απαιτεί συνεχή παρακολούθηση και προσεκτική φροντίδα.

Τι είναι η ξηροφθαλμία’;

Η σύνδρομο ξηροφθαλμία αναπτύσσεται όταν οι δακρυϊκοί πόροι δεν παράγουν επαρκείς ποσότητες δακρύων ή όταν τα παραγόμενα δάκρυα δεν είναι αρκετά ποιοτικά.

Τα δάκρυα, αποτελούνται από τρεις στοιβάδες κι είναι άκρως σημαντικά για την υγεία των οφθαλμών. Σε ένα δάκρυ υπάρχουν τρία βασικά συστατικά: νερό, βλεννώδεις εκκρίσεις και λιπαρές εκκρίσεις, το γνωστό σε όλους σμήγμα. Εάν διαταραχθεί ένα από αυτά το μάτι ούτε τρέφεται, ούτε προστατεύεται σωστά.

Πολλοί πιστεύουν και κάνουν λάθος ότι τα δάκρυα αποτελούνται μόνο από άλατα και νερό! Αποτελούνται όμως κι από εκατοντάδες πρωτεΐνες, ηλεκτρολύτες, αντισώματα και λιπίδια και η ανεπάρκειά τους μπορεί να προκαλέσει προβλήματα. Όλα έχουν το ρόλο τους κι είναι απαραίτητα για να υγραίνονται και να λιπαίνονται τα μάτια, για να τροφοδοτούνται με θρεπτικά συστατικά κι οξυγόνο, να καθαρίζεται η επιφάνειά τους και να εστιάζουν επιτυχέστερα τις εικόνες που βλέπουν.

Όταν η δακρυϊκή στοιβάδα δεν παράγει αρκετά δάκρυα ή αυτά που παράγει δεν έχουν την επιθυμητή σύσταση, όλες οι παραπάνω λειτουργίες αρχίζουν και διαταράσσονται.

Πού οφείλεται η ξηροφθαλμία και ποια τα αίτια της;

Οι πιο συνήθεις παράγοντες που προκαλούν την ξηροφθαλμία είναι:

Η παρατεταμένη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή μπορεί να προκαλέσει ξηροφθαλμία
  • Η βλεφαρίτιδα.
  • Οι ορμονικές αλλαγές, όπως περίοδος εγκυμοσύνης ή εμμηνόπαυσης. Γι’ αυτό το σύνδρομο της ξηροφθαλμίας είναι πιο συχνό στις γυναίκες.
  • Τα υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, η σκόνη και τα καυσαέρια.
  • Οι κλιματολογικές συνθήκες οικίας ή εργασίας, ο μολυσμένος αέρας, όπως για παράδειγμα από την αλόγιστη χρήση κλιματιστικού.
  • Η παρατεταμένη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή, το πολύωρο διάβασμα κ.λ.π. Όταν το βλέμμα είναι καρφωμένο σε ένα σημείο δεν ‘’βλεφαρίζουμε’’ όσο συχνά χρειάζεται.
  • Η έλλειψη βιταμίνης Α.
  • Η κακή διατροφή.
  • Η χρήση κάποιων φαρμάκων, όπως τα αντικαταθλιπτικά, τα αντισυλληπτικά, αντιισταμινικά, διουρητικά, τα αντιφλεγμονώδη κ.α.

Ξηροφθαλμία επίσης μπορεί να προκαλέσουν και μερικές κατηγορίες νοσημάτων όπως:

  • Η ρευματοειδής αρθρίτιδα,
  • O σακχαρώδης διαβήτης,
  • Oι παθήσεις του θυρεοειδούς,
  • Οι φλεγμονώδεις παθήσεις,
  • Το σύνδρομο sjogren,(αυτοάνοσο),
  • O συστηματικός ερυθηματώδης λύκος,
  • O έρπητας ζωστήρας,
  • Tο εγκεφαλικό επεισόδιο,
  • Η χρόνια χρήση φακών επαφής.
  • Η φυσική γήρανση.

Οι χειρουργικές επεμβάσεις που έχει ‘’υποστεί’’ το μάτι για διόρθωση κάποιας διαθλαστικής ανωμαλίας, όπως μυωπίας, αστιγματισμού, υπερμετρωπίας, οδηγούν σε μείωση παραγωγής δακρύων, άρα και σε ξηροφθαλμία.

Τύποι ξηροφθαλμίας

  • Παροδική, μη ειδική ξηροφθαλμία,
  • Ξηροφθαλμία ελαφράς μορφής,
  • Μέτριας μορφής,
  • Βαριάς μορφής. Μπορεί να οδηγήσει σε μη αναστρέψιμες βλάβες της επιφάνειας του κερατοειδούς.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας;

Τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας δεν είναι πάντα τόσο ευδιάκριτα κι εύκολα συγχέονται με αυτά που προέρχονται από βλεφαρίτιδες ή και αλλεργίες.

Τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα της ξηροφθαλμίας είναι:

  • Ένα αίσθημα ξηρότητας και κάψιμο στα μάτια.
  • Ερυθρότητα.
  • Φαγούρα.
  • Ερεθισμός από τον αέρα ή τον καπνό.
  • Έντονη ευαισθησία στο φως.
  • Ακραία δακρύρροια, ως αντανακλαστικό στην ξηρότητα.
  • Αίσθηση ξένου σώματος, όπως άμμος ή χώμα.
  • Κουρασμένα μάτια μετά από σύντομα διαλείμματα από την ανάγνωση.
  • Θολή όραση, ειδικά μετά από επίμονη προσπάθεια εστίασης σε μια εργασία, που βελτιώνεται με τον βλεφαρισμό.
  • Διακυμάνσεις της όρασης.
  • Δυσφορία από τη χρήση των φακών επαφής.
  • Ινώδης βλέννα μέσα στο… ή γύρω από το μάτι.

Πρόληψη κι αντιμετώπιση της ξηροφθαλμίας

Αυξήστε την πρόσληψη ωμέγα-3 λιπαρών οξέων τα οποία βοηθούν όταν πάσχουμε απο ξηροφθαλμία.
  • Αν ζείτε σε ξερό αέρα τοποθετήστε στο χώρο ένα υψηλής ποιότητας φίλτρο αέρα και χρησιμοποιείστε υγραντήρα για να προσθέσετε υγρασία στην ατμόσφαιρα.
  • Όταν είστε σε εξωτερικό χώρο και φυσά δυνατός αέρας να προστατεύετε τα μάτια σας με γυαλιά ηλίου, που θα έχουν στα πλάγια προστατευτικά.
  • Το πιστολάκι που στεγνώνετε τα μαλλιά σας και ο ανεμιστήρας να μην σας κτυπούν κατά πρόσωπο.
  • Αποφύγετε τον ιδιαίτερα ερεθιστικό για τα μάτια καπνό των τσιγάρων.
  • Αν εργάζεστε μπροστά στην οθόνη του Η/Υ κάντε συχνά διαλείμματα και φροντίστε να βλεφαρίζετε για να ανακτούν τα μάτια την υγρασία που χάνουν.
  • Φροντίστε τα βλέφαρά σας. Τα θερμά επιθέματα στα μάτια διεγείρουν την παραγωγή σμήγματος από τους αδένες των βλεφάρων και συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας των δακρύων.
  • Αυξήστε την πρόσληψη ωμέγα-3 λιπαρών οξέων. Πρόκειται για ωφέλιμα λιπίδια που τα βρίσκουμε στα ιχθυέλαια και στα λιπαρά ψάρια.
  • Καταναλώστε αρκετή ποσότητα νερού, γιατί ενυδατώνει όλο το σώμα.

Διάγνωση ξηροφθαλμίας

Η διάγνωση της ξηροφθαλμίας γίνεται με διεξοδική εξέταση από οφθαλμίατρο, ο οποίος εξετάζει τον κερατοειδή, τα βλέφαρα τη ροή και την ποιότητα των δακρύων και αναλόγως κρίνει, αν έχετε το σύνδρομο της ξηροφθαλμίας και πώς θα το αντιμετωπίσετε.

Test ξηροφθαλμίας

Η ποσότητα των δακρύων ελέγχεται με το schirmer, ένα διηθητικό χαρτί που τοποθετείτε στο μάτι και διαβρέχεται από τα δάκρυά του. Η ποιότητα των δακρύων μπορεί να εξεταστεί με το τεστ ΤBUT (Tear Break Up Time) το οποίο εξετάζει και αξιολογεί το χρόνο εξάτμισης των δακρύων.

Σε περίπτωση που εξετάζουμε τις επιπτώσεις της ξηροφθαλμίας στον κερατοειδή χρησιμοποιούμε χρώση φλουορεσκεΐνης και αντίστοιχα για τον επιπεφυκότα χρώση ερυθρού της Βεγγάλης.

Πώς μπορείτε να θεραπεύεστε την ξηροφθαλμία;

Για τη σωστή θεραπεία της ξηροφθαλμίας τον πρώτο ρόλο παίζει η έγκυρη διάγνωση ώστε να βρεθεί το αίτιο που την προκάλεσε, προς αποφυγή σοβαρότερων βλαβών στον κερατοειδή χιτώνα και στον επιπεφυκότα του ασθενούς.

Οι διάφοροι τύποι οφθαλμίκών σταγόνων αποτελούν ένα τρόπο αντιμετώπισης της ξηροφθαλμίας

Ο πιο ανώδυνος τρόπος αντιμετώπισής της και όταν βρίσκεται σε αρχικό- ήπιο στάδιο είναι:

  • Η χρήση οφθαλμικών σταγόνων για την ξηροφθαλμία φυσιολογικού ορού με χαμηλό ιξώδες. Τα γνωστά τεχνητά δάκρυα είναι σκευάσματα υγρής μορφής. Είναι οφθαλμικές σταγόνες γνωστές ως λιπαντικά οφθαλμικά διαλύματα,(απλές σταγόνες υποκατάστατα δακρύων) ή αλλιώς τα ξέρουμε ως ενυδατικά, λιπαντικά κολλύρια τα οποία συμπληρώνουν τα φυσικά δάκρυα και διατίθενται χωρίς ιατρική συνταγή. Ανακουφίζουν από τα συμπτώματα, είναι υδατώδη και μπορούν να εφαρμοστούν ακόμα και κατά τη χρήση φακών επαφής. Προτιμείστε αυτά που δεν περιέχουν συντηρητικά.

Στο δεύτερο στάδιο προτείνεται

  • Η χρήση οφθαλμικών σταγόνων με παράγωγα κυτταρίνης που έχουν μεγαλύτερο ιξώδες. Τα συναντάμε με τη μορφή γέλης, ή ενυδατικών τζελ για τα μάτια, που ενεργούν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Επειδή είναι παχύρευστα θολώνουν λίγο την όραση και προτιμότερο είναι να τα χρησιμοποιείτε λίγο πριν πάτε για ύπνο.

Για πιο έντονα συμπτώματα επιλέγουμε να χορηγήσουμε

  • Οφθαλμικές σταγόνες ή ακόμα καλύτερα γέλες που να περιέχουν υαλουρονικό οξύ. Η χρήση οφθαλμικών σταγόνων, η χρήση πιο εξειδικευμένων παρασκευασμάτων ή και αυτής της κορτιζόνης τοπικά είτε σε σταγόνες ή σε αλοιφή γίνεται πάντα μετά από επίσκεψη και συνταγή από οφθαλμίατρο.

Σε ασθενείς με ξηροφθαλμία μετά από μακροχρόνια χρήση φακών επαφής συστήνεται η διακοπή της χρήσης των φακών για ένα διάστημα ή ο περιορισμός της χρήσης σε λίγες ώρες το 24ωρο.

Άλλες θεραπείες είναι:

  • Η απόφραξη των δακρυϊκών πόρων. Σε περίπτωση που υπάρχει και φλεγμονή συνίσταται και η ολιγοήμερη χρήση αντιφλεγμονώδους αγωγής.
  • Η χειρουργική επέμβαση. Στην περίπτωση αυτή υπάρχει η δυνατότητα να εισαχθούν βύσματα για να εμποδίσουν την οδό παροχέτευσης των δακρύων ή να αφαιρεθούν τελείως οι δακρυϊκοί πόροι.

Και οι δύο μέθοδοι στοχεύουν στην συγκράτηση των δακρύων που παράγει το μάτι σας για όσο το δυνατόν μεγαλύτερη χρονική περίοδο.

Η ξηροφθαλμία είναι μια ενοχλητική κι όχι μια αμέσως ξεκάθαρα αντιληπτή πάθηση των οφθαλμών. Είναι ένα σύνηθες πρόβλημα με κύριο σύμπτωμα τα μάτια που παράγουν πολύ λίγα ή «κακής ποιότητας» δάκρυα.

Μάτια χωρίς δάκρυα πονούν, ερεθίζονται και τσούζουν!

Η ξηροφθαλμία είναι πάθηση αντιμετωπίσιμη. Κάθε ασθενής είναι μια ξεχωριστή περίπτωση και ακολουθεί ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες των οφθαλμών του την κατάλληλη θεραπεία, κατόπιν συνεννόησης με τον γιατρό του.

Η υγιεινή, η προστασία και φροντίδα των ματιών επιβάλλεται να μπει στην καθημερινότητα μας. Ενυδατώστε τα μάτια σας!


Οι πληροφορίες στα άρθρα μας δεν έχουν σκοπό να αντικαταστήσουν την σχέση με έναν εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας, γιατρό ή ιατρικό σύμβουλο, και δεν προορίζονται ως ιατρικές συμβουλές.

Καλωσορίσατε στην ιστοσελίδα μας! Είμαι ο Αλέξανδρος Κόννου και είμαι ο δεύτερος δημιουργός και εκδότης αυτού του ιστότοπου. Είναι μεγάλη ευχαρίστηση για ‘μένα να μπορώ να βοηθώ τα άτομα που ψάχνουν στο διαδίκτυο για απαντήσεις σε διάφορα ερωτήματα που έχουν σχετικά με την υγεία και την ομορφιά. Γι’ αυτό και άλλωστε είμαι ένας από τους εκδότες αυτού του ιστότοπο. Είμαι εδώ για να σας προσφέρω τις γνώσεις μου και να σας βοηθήσω να λάβετε απαντήσεις στα διάφορα ερωτήματα σας.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.