Επιπεφυκίτιδα – Μια πάθηση των οφθαλμών γνωστή ως ‘’κόκκινο μάτι’’

Τι είναι η επιπεφυκίτιδα;

Η επιπεφυκίτιδα είναι μια συνηθισμένη φλεγμονή του οφθαλμού και πιο ειδικά του επιπεφυκότα. Ο επιπεφυκότας είναι εκείνη η λεπτή, ημι-διαφανής, βλεννογόνος μεμβράνη, που καλύπτει εσωτερικά την οπίσθια επιφάνεια των βλεφάρων και την πρόσθια επιφάνεια του σκληρού χιτώνα, το άσπρο τμήμα του βολβού.

Περίπτωση επιπεφυκίτιδας έχουμε όταν τα μικρά αιμοφόρα αγγεία του επιπεφυκότα αρχίσουν να διαστέλλονται, αυξάνεται η αιματική ροή τους, ερεθίζονται και αποκτούν κάποια φλεγμονή.

Αίτια που μπορούν να προκαλέσουν την επιπεφυκίτιδα

Πολλές αιτίες οφείλονται για τις επιπεφυκίτιδες.

• Λοιμώξεις από βακτήρια. Το μικρόβιο του σταφυλόκοκκου ή του στρεπτόκοκκου μπορεί να προκαλέσουν ερυθρότητα στον οφθαλμό και να συνοδεύεται με έκκριση κάποιας σημαντικής ποσότητας πύου. Αν αυτή η ποσότητα πύου είναι ανησυχητικά μεγάλη, μπορεί να υπάρχει οξεία λοίμωξη. Σε μια τέτοια περίπτωση χρήσιμο θα ήταν να επισκεφτούμε άμεσα έναν οφθαλμίατρο. Μην ξεχνάτε ότι οι βακτηριακές λοιμώξεις μπορεί να γίνουν χρόνιες και να προκαλέσουν ήπιες  κρούστες αισθητές κατά την πρωινή αφύπνιση στις βλεφαρίδες.
• Λοιμώξεις από ιούς. Δεν είναι λίγοι εκείνοι οι ιοί που προκαλούν κοκκινισμένα μάτια. Η ιογενής επιπεφυκίτιδα προκαλεί κατά κύριο λόγο ένα υδαρές έκκριμα και συνήθως διαρκεί από μια έως δύο βδομάδες.

Οι λοιμώδεις επιπεφυκίτιδες ή από βακτηρίδια ή από ιούς μπορεί να είναι μεταδοτικές. Για το λόγο αυτό δεν είναι σωστό να χρησιμοποιούμε τα προσωπικά αντικείμενα του ασθενούς. Και φυσικά δεν ξεχνάμε να πλένουμε τα χέρια μας όσες φορές χρειαστεί να έρθουν σε επαφή με τα μάτια του πάσχοντα.

• Αλλεργικές αντιδράσεις. Οι αλλεργίες μπορούν να είναι αιτίες για επιπεφυκίτιδες, που να προκαλούν κι εκκρίσεις. Η αλλεργία για να φέρουμε ένα παράδειγμα από έκθεση σε χόρτο, δημιουργεί φαγούρα, ενώ κάποιες άλλες μπορεί να επιφέρουν ακόμη και χρόνια ερυθρότητα στους οφθαλμούς.
• Ατμόσφαιρα. Το καυσαέριο κι ο καπνός είναι ερεθισμοί που οφείλονται στην ατμόσφαιρα κι έχουν την ικανότητα να προκαλέσουν επιπεφυκίτιδες.
• Ερεθιστικοί παράγοντες. Τα σαμπουάν ή το χλώριο της πισίνας.
• Ατελές άνοιγμα του δακρυορρινικού πόρου, όσο αφορά στα νεογέννητα.

Ποια είναι τα είδη της επιπεφυκίτιδας;

Αναλογικά με τη χρονική διάρκεια της φλεγμονής διακρίνουμε τις επιπεφυκίτιδες σε χρόνιες και οξείες. Η χρόνια επιπεφυκίτιδα μπορεί να διαρκέσει και πάνω από 3 εβδομάδες.

• Μικροβιακή επιπεφυκίτιδα. Είναι η συνηθέστερη μορφή επιπεφυκίτιδας,
• Η οξεία απλή μικροβιακή. Οφείλεται σε σταφυλόκοκκο, στρεπτόκοκκο, υποχωρεί ή από μόνη της μέσα σε 10 με 15 ημέρες με την προϋπόθεση ότι γίνεται φροντίδα των εκκρίσεων, ή με τη χρήση κάποιων αντιβιοτικών κολλυρίων. Στις περισσότερες των περιπτώσεων προσβάλλονται και τα δύο μάτια ίσως όμως όχι ταυτόχρονα. Ο ένας εκ των δύο οφθαλμών μπορεί να προσβληθεί μία ή περισσότερες μέρες νωρίτερα από τον άλλον.
• Η οξεία γονοκοκκική, οφείλεται στο γονόκοκκο, θεωρείται πολύ σοβαρή φλεγμονή, η μόλυνση προέρχεται από την επαφή με εκκρίματα γονοκοκκικής ουρηθρίτιδας. Χρήζει άμεσης τοπικής και συστηματικής αντιβιοτικής θεραπείας, γιατί αλλιώς υπάρχει το ενδεχόμενο να προσβληθεί ο κερατοειδής χιτώνας.
• Ιογενείς επιπεφυκίτιδες. Επιδημική κερατοεπιπεφυκίτιδα, παράλληλα με την προσβολή του επιπεφυκότα, προσβάλλεται και ο κερατοειδής χιτώνας, επιπεφυκοφαρυγγικός πυρετός, οξεία αιμορραγική επιπεφυκίτιδα. Οφείλεται σε ιούς κι επειδή τα εκκρίματα των ματιών είναι ιδιαιτέρως μολυσματικά για τουλάχιστον 15 μέρες, πρέπει ο πάσχων να είναι πολύ προσεκτικός όσο αφορά την επαφή των χεριών του με τους οφθαλμούς του. Μετά από μια εβδομάδα από την έναρξη των συμπτωμάτων δεν είναι απίθανο να προσβληθεί και ο κερατοειδής χιτώνας. Θα χρειαστεί αγωγή με κορτιζονούχα κολλύρια καθώς και θεραπεία με αντιβιοτικά για να αποφύγει ο οφθαλμίατρός σας την περίπτωση επιμολύνσεων. Η φαρμακευτική αγωγή μειώνει τη φλεγμονώδη αντίδραση, αλλά η νόσος ακολουθεί την φυσιολογική της πορεία.
• Αλλεργική επιπεφυκίτιδα. Μια ‘’άκακη’’ θα λέγαμε μορφή επιπεφυκίτιδας που κάνει πολύ συχνά την εμφάνισή της την άνοιξη, ευνοείται στα θερμά κλίματα, και οφείλεται στην επαφή με αλλεργιογόνα, όπως η γύρη και τα φυτά, γι’ αυτό και είναι γνωστή κι ως εποχιακή ή εαρινή επιπεφυκίτιδα. Ευπαθείς ομάδες είναι τα παιδιά και οι νέοι έως 20 ετών καθώς και αυτοί που έχουν ιστορικό με αλλεργίες. Η προσβολή είναι αμφοτερόπλευρη κι έχουν σημειωθεί συχνά υποτροπές. Ενδέχεται να επηρεαστεί και ο κερατοειδής. Ακολουθείται θεραπεία με τοπική χρήση κορτιζόνης σε συνδυασμό, προς αποφυγή επιμολύνσεων, αντιβιοτικών κολλυρίων.
• Γιαγαντιαίων θηλών επιπεφυκίτιδα. Οφείλεται συνήθως σε χρήση φακών επαφής, γι’ αυτό η πρώτη κίνηση θα είναι να απομακρύνουμε τον παθογόνο παράγοντα για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα. Εκτός από τους χρήστες φακών, εκδηλώνεται σε άτομα με τεχνητή πρόθεση. Γιγαντιαίων θηλών επιπεφυκίτιδες παρατηρούνται επίσης σε αυτοάνοσα, σύνδρομο Stevens Johnson ή σε τοξικά αίτια. Κρίνεται απαραίτητη η θεραπεία με ήπια κολλύρια κορτιζόνης και η εκ νέου ‘’παίδευση’’ του πάσχοντος στη χρήση και στον καθαρισμό των φακών επαφής του ή ακόμη και στη δοκιμή άλλου τύπου φακών.
• Χλαμυδιακές κερατίτιδες.
• Τράχωμα, μορφή επιπεφυκίτιδας που τη συναντάμε σε χώρες με μη σωστές συνθήκες υγιεινής, εκδηλώνεται με την επαφή από μολυσμένα χέρια ή κοινή χρήση πετσέτας και έχει θεωρηθεί ως αιτία τύφλωσης. Η θεραπεία περιλαμβάνει πρωτίστως ορθή προσωπική υγιεινή και αντιβιοτική αγωγή.
• Επιπεφυκίτιδα από έγκλειστα, αφορά τις ηλικίες περισσότερο των 18-40 ετών. Μεταδίδεται με επαφή από το προσβεβλημένο τράχηλο της γυναίκας ή την ανδρική ουρήθρα. Μπορεί κι από τις όχι καλά χλωριωμένες πισίνες. Θεραπεύεται με τοπική αντιβιοτική αγωγή.
• Νεογνική οφθαλμία. Εμφανίζεται στα νεογέννητα μωρά, μπορεί να έχει τις ρίζες της σε έναν ιό απλού έρπητα, σε χλαμύδια, σε γονόκοκκο και το είδος αυτής της επιπεφυκίτιδας το μεταδίδει η μητέρα στο μωρό της. Χρήζει άμεσης θεραπείας για να αποφύγουμε την απώλεια της όρασης.
• Ξηρά επιπεφυκίτιδα. Έχει να κάνει με την έλλειψη υδατικού στοιχείου από τα δάκρυα και σαφώς σχετίζεται με την πάθηση της ξηροφθαλμίας.
• Επιπεφυκίτιδα από τοξικά: Ερεθισμός από χημικό παφλασμό ή ξένο αντικείμενο στο μάτι, συνδέεται επίσης με την επιπεφυκίτιδα.

Ποια είναι τα συμπτώματα της επιπεφυκίτιδας;

• Αγγειοδιαστολή, έντονη ερυθρότητα στους οφθαλμούς.
• Πρήξιμο στα μάτια.
• Φλεγμονή του επιπεφυκότα.
• Επιθυμία για συχνό τρίψιμο των ματιών, λόγω κνησμού.
• Αίσθημα καύσου.
• Δυσφορία.
• Αίσθηση ξένου σώματος εντός των οφθαλμών.
• Θολή όραση.
• Φωτοευαισθησία.
• Δακρύρροια.
• Ανάλογα με την μορφή της επιπεφυκίτιδας εμφανίζεται ένα άλλοτε πιο αραιό ή παχύρρευστο ή βλεννοπυώδες έκκριμα στον οφθαλμό με δημιουργία μάλιστα μιας κρούστας κατά τη διάρκεια του νυχτερινού ύπνου, που προκαλεί συγκόλληση των βλεφάρων.

Στην ιογενή κυρίως επιπεφυκίτιδα μπορούμε να εντοπίσουμε και συμπτώματα Ενός απλού κρυολογήματος, με καταρροή από τη μύτη, με φλεγμονές των αναπνευστικών οδών υπό τη μορφή για παράδειγμα φαρυγγίτιδας.

Είναι οι κερατίτιδες μεταδοτικές;

Ιδιαίτερα μεταδοτικές είναι οι κερατίτιδες οι προερχόμενες από βακτήρια και ιούς. Μπορούν πάρα πολύ εύκολα να μεταδοθούν με την ανταλλαγή ενός μαξιλαριού ή μιας πετσέτας ακόμη και μέσω του φτερνίσματος και του βήχα.

Θεραπεία της επιπεφυκίτιδας

Η αντιμετώπιση της επιπεφυκίτιδας εξαρτάται από την μορφή της και το αίτιο που την προκάλεσε.

Αντιμετώπιση επιπεφυκίτιδας που προέρχεται από:

• Βακτήρια. Αντιμετωπίζεται με χρήση οφθαλμικών σταγόνων, με αλοιφές, αντιβιοτικά ίσως και χάπια. Οι σταγόνες και οι οφθαλμικές αλοιφές  εφαρμόζονται στο εσωτερικό μέρος του βλεφάρου για μια εβδομάδα περίπου και από 3 έως 4 επαναλήψεις την ημέρα. Υπάρχει περίπτωση να θολώσει η όρασή σας για ένα τέταρτο περίπου μετά τη χρήση τους. Τα συμπτώματα θα αρχίσουν να υποχωρούν σε λίγες μέρες. Η θεραπεία με μορφή χαπιών μπορεί να διαρκέσει περισσότερο χρόνο.
• Ιούς. Τις περισσότερες φορές κάνει τον κύκλο της και αυτοθεραπεύεται σε χρονικό διάστημα μιας ή δυο εβδομάδων. Μπορεί όμως να χρειαστεί και συνταγογράφηση κολλυρίου από τον γιατρό σας.
• Αλλεργίες.  Η επιπεφυκίτιδα που έχει προέλθει από αλλεργική αντίδραση θα αρχίσει να δείχνει σημάδια βελτίωσης μόλις με τη χρήση του κατάλληλου αλλεργιογόνου, απομακρυνθεί και η αλλεργία. Ο γιατρός σας θα σας συστήσει μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη και αντισταμινικά φάρμακα.
• Ερεθιστικές ουσίες. Για τέτοιου είδους επιπεφυκίτιδα ξεπλύνετε με άφθονο νερό την ουσία από τους οφθαλμούς σας.

Προσοχή: Σε καμία των περιπτώσεων μην επιχειρήσετε, αν δείτε κοκκινίλα στα μάτια σας, να κάνετε διάγνωση μόνοι σας και να χρησιμοποιήσετε οφθαλμικές σταγόνες ή κολλύρια κατάλληλα για επιπεφυκίτιδες χωρίς πριν να έχετε επισκεφθεί τον οφθαλμίατρό σας. Ακολουθήστε πιστά μόνο τη συνταγή του γιατρού σας για να λαμβάνετε όλα τα φάρμακα σωστά κι όπως προβλέπονται.

Παρακάτω σας προτείνουμε και κάποια μέτρα που μπορείτε μόνοι σας από το σπίτι σας να ακολουθήσετε για να ανακουφιστείτε από τα δυσχερή συμπτώματα της επιπεφυκίτιδας.

• Υγρές κομπρέσες. Για την βακτηριακή ή ιογενή επιπεφυκίτιδα εφαρμόστε πάνω σε κλειστά βλέφαρα μια ζεστή κομπρέσα. Για την αλλεργική αντίθετα επιπεφυκίτιδα μια δροσερή. Αν είναι μολυσμένο μόνο το ένα σας μάτι, μην αγγίζετε με την ίδια κομπρέσα-πετσέτα και το άλλο μάτι.
• Υγρά μαντηλάκια μιας χρήσης. Μπορείτε να προμηθευτείτε και να καθαρίζετε τις εκκρίσεις των ματιών σας με  τέτοιου είδους μαντηλάκια που κυκλοφορούν στην αγορά.
• Τεχνητά δάκρυα. Δεν χρειάζεστε συνταγή από κάποιον γιατρό να τα προμηθευτείτε και θα σας ανακουφίσουν αρκετά.
• Καταργήστε τους φακούς επαφής σας, αν χρησιμοποιείτε. Ο γιατρός σας θα σας υποδείξει πότε θα μπορέσετε να ξαναφορέσετε τους φακούς σας, ώστε τα μάτια σας να είναι ασφαλή.

Επιπεφυκίτιδα και χαμομήλι

Ένας άλλος τρόπος για να ανακουφιστείτε από την επιπεφυκίτιδα είναι το χαμομήλι. Συγκεκριμένα τα άνθη του χαμομηλιού είναι γνωστά για τις αντισηπτικές, αντιφλεγμονώδεις, και αντιβακτηριάκες του ιδιότητες. Τα μολυσμένα μάτια που υποφέρουν από επιπεφυκίτιδες μπορούν κάλλιστα να ανακουφιστούν με το χαμομήλι, αφού είναι ένα βότανο που θεωρείται είναι απαλό και ανακουφιστικό για τους οφθαλμούς.

Πώς θα χρησιμοποιήσετε το χαμομήλι για πλύσεις των ματιών που ταλαιπωρούνται από επιπεφυκίτιδα;

Προμηθευτείτε πουγκάκια με χαμομήλι. Βράστε 1 ή 2 από αυτά, αν το πρόβλημα το έχετε και στους δύο οφθαλμούς. Αφήστε τα για λίγη ώρα στην κατάψυξη και στη συνέχεια κλείστε τα μάτια σας, χαλαρώστε και τοποθετείστε τα κατεψυγμένα πουγκιά πάνω τους. Αφήστε το βότανο να δράσει για 5 με 10 λεπτά, αφαιρέστε τα και πλύνετε με νερό το πρόσωπό σας. Επαναλάβετε την ίδια διαδικασία 2 με 3 φορές την ημέρα και τα αποτελέσματα θα σας ανακουφίσουν και θα σας καταπλήξουν.

TIP: Εάν δεν είστε διατεθειμένοι να αγοράσετε έτοιμα πουγκιά, φτιάξτε ένα αφέψημα με ξερό χαμομήλι, σουρώστε το, τοποθετείστε το πάνω σε μια γάζα ή σε βαμβάκι και εφαρμόστε το σε κλειστά μάτια.

Άλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι η εναλλαγή ζεστής και κρύας κομπρέσας με χαμομήλι στην πάσχουσα περιοχή είναι ακόμα πιο δραστική και καταπραΰνει πιο αποτελεσματικά τον πάσχοντα από τις επιπεφυκίτιδες. Συνιστούν τη χρήση για 3 με 4 λεπτά της ζεστής κομπρέσας και τη χρήση για 30 μόλις δευτερόλεπτα της κρύας.

Πρόληψη της επιπεφυκίτιδας

Κάποιες μορφές επιπεφυκίτιδας, όπως προείπαμε εξαπλώνονται και πολύ άμεσα και εξαιρετικά γρήγορα.

Τι μπορείτε λοιπόν να κάνετε για να εμποδίσετε την εξάπλωσή τους;

• Πλένετε τα χέρια σας όσο πιο συχνά μπορείτε. Η επιπεφυκίτιδα μεταφέρεται και μέσω των βρώμικων χεριών.
• Προσπαθήστε να σας γίνει συνήθεια να μην ακουμπάτε τα χέρια σας απευθείας στα μάτια σας.
• Αλλάζετε ακόμα και καθημερινά αν γίνεται τις πετσέτες σας.
• Χρησιμοποιήστε κάθε βράδυ και διαφορετική μαξιλαροθήκη.
• Αποφύγετε να χρησιμοποιείτε πετσέτες, μαξιλαροθήκες, χαρτομάντιλα, αλλά ακόμη και ποτήρια ή μαχαιροπήρουνα από κοινού με άλλον.
• Μην χρησιμοποιείτε δανεικά καλλυντικά.
• Πετάξτε τα καλλυντικά των ματιών που έχετε ήδη κάνει χρήση ειδικά τις μάσκαρες.

---

Οι πληροφορίες στα άρθρα μας δεν έχουν σκοπό να αντικαταστήσουν την σχέση με έναν εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας, γιατρό ή ιατρικό σύμβουλο, και δεν προορίζονται ως ιατρικές συμβουλές.