Aστιγματισμός – Όλα όσα πρέπει να γνωριζεις

Ο αστιγματισμός εμφανίζεται σε όλους σχεδόν τους ανθρώπους σε κάποιο βαθμό. Οφείλεται σε ανατομική ανωμαλία του κερατοειδούς χιτώνα και πιο σπάνια του φακού του ματιού. Στον αστιγματισμό τα οπτικά είδωλα δεν εστιάζονται σε ένα σημείο επάνω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα, όπως συμβαίνει στα φυσιολογικά εμμετρωπικά μάτια.

Αποτέλεσμα; Μια εικόνα σύγχυσης του αντικειμένου που παρατηρούμε!

Εμφανίζεται κατά την γέννηση και δεν αλλοιώνεται εφ΄όρου ζωής, εάν βέβαια δεν θα υπάρξουν τραυματισμοί ή άλλοι εξωτερικοί παράγοντες στο μάτι.

Τι είναι ο αστιγματισμός;

Ο αστιγματισμός δεν είναι ασθένεια. Ειδικά ο αστιγματισμός με μικρό βαθμό δεν δημιουργεί προβλήματα στην όραση. Και γενικότερα δεν δημιουργεί ιδιαίτερα λειτουργικά προβλήματα, εκτός από ακραίες περιπτώσεις.

O αστιγματισμός (astigmatism) είναι μια διαθλαστική ανωμαλία, δηλαδή ένα σφάλμα του οφθαλμού. Προκαλείται από το διαφορετικό σχήμα του κερατοειδούς, (ή του φακού) κατά την οποία ο κερατοειδής χιτώνας (το εξωτερικό διάφανο τμήμα του ματιού) δεν είναι σφαιρικός, αλλά ελλειπτικός με ασύμμετρες καμπυλότητες. Μια παράλληλη δέσμη ακτίνων που προσπίπτει στο μάτι δεν συγκλίνει, δεν εστιάζεται σε ένα σημείο του αμφιβληστροειδούς, αλλά σε διάφορα σημεία. Αυτά τα σημεία άλλα μπορεί να είναι μπροστά κι άλλα πίσω από τον αμφιβληστροειδή.

Στον αστιγμάτισμό ο κερατοειδής χιτώνας δεν είναι ομαλός και οι ακτίνες φωτός δεν διαθλώνται σωστά.

Για την ακρίβεια στον αστιγματισμό, η διαθλαστική δύναμη του ματιού δεν είναι η ίδια σε όλους τους μεσημβρινούς. Αυτό συνεπάγεται η συγκέντρωση των εισερχομένων στο μάτι ακτίνων σε ένα σημείο να μην είναι εφικτή.

Στις περισσότερες των περιπτώσεων ο αστιγματισμός οφείλεται σε διαταραχές του σχήματος του κερατοειδούς.

Ποιά τα είδη και μορφές του αστιγματισμού;

  • Απλός αστιγματισμός: Η μία εστιακή γραμμή εστιάζεται πάνω στον αμφιβληστροειδή, ενώ η άλλη μπροστά από τον αμφιβληστροειδή. Ο λεγόμενος απλός μυωπικός αστιγματισμός.
    Η μία εστιακή γραμμή εστιάζεται πάνω στον αμφιβληστροειδή, ενώ η άλλη πίσω από αυτόν. Γνωστός ως απλός υπερμετρωπικός αστιγματισμός.
  • Σύνθετος αστιγματισμός: Καμιά από τις δύο εστιακές γραμμές δεν εστιάζονται πάνω στον αμφιβληστροειδή αλλά και οι δύο βρίσκονται είτε μπροστά (σύνθετος μυωπικός αστιγματισμός) είτε πίσω (σύνθετος υπερμετρωπικός ασιγματισμός) από τον αμφιβληστροειδή.
  • Μικτός αστιγματισμός: Η μία εστιακή γραμμή σχηματίζεται μπροστά και η άλλη πίσω από τον αμφιβληστροειδή.

Σε όλα τα είδη του αστιγματισμού, η απόσταση μεταξύ των δύο εστιακών γραμμών είναι ανάλογη προς το βαθμό του αστιγματισμού

Ποιά τα αίτια του αστιγματισμού;

Συνήθως οφείλεται σε:

  • Κληρονομική ανωμαλία: H εξέλιξη του διαθλαστικού σφάλματος και οι βαθμοί του αστιγματισμού καθορίζονται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τα γονίδια μας (DNA).

Μπορεί να προέρχεται:

  • Από τον κερατοειδή, ο οποίος έχει διαφορετικές ακτίνες καμπυλότητας, άρα και διαθλαστική ισχύ στους διάφορους μεσημβρινούς με μια μέγιστη τιμή σε έναν και μιαν ελάχιστη τιμή σε έναν άλλον. Οι δύο αυτοί μεσημβρινοί είναι γνωστοί ως κύριοι μεσημβρινοί.
  • Από το φακό, εξαιτίας μικρών ανωμαλιών στην καμπυλότητα της επιφάνειας του ή μεταβολών του δείκτη διάθλασής του, ο φακικός αστιγματισμός.
  • Από τον οπίσθιο πόλο, λόγω ανωμαλιών της καμπυλότητάς του, ο αμφιβληστροειδικός αστιγματισμός.
  • Επίκτητος, εάν έχουμε περίπτωση τραυματισμού ή και παθήσεων του κερατοειδούς, οι οποίες προκαλούν παραμόρφωση του σχήματός του.

Σε φυσιολογικές συνθήκες ο αστιγματισμός, δεν παρουσιάζει σημαντικές μεταβολές κατά τη διάρκεια της ζωής. Σε περίπτωση αξιοπρόσεκτης αλλαγής μπορεί να υποδηλώνει άλλες σοβαρότερες καταστάσεις που χρήζουν παραπάνω διερεύνηση, όπως για παράδειγμα είναι ο κερατόκωνος.

Ποιά τα συμπτώματα του αστιγματισμού;

Γνωρίζετε, εάν έχετε ήδη αστιγματισμό; Υποψιάζεστε ότι ο αστιγματισμός έχει κάνει την εμφάνισή του;
Αυτά είναι μερικά από τα συμπτώματα του αστιγματισμού:

Ο αστιγματισμός μπορεί να έχει διάφορα συμπτώματα όπως η καταπόνηση των ματιών και οι πονοκεφάλοι
  • Πονοκεφάλοi
  • Μείωση της οπτικής οξύτητας.
  • Κοπιωπία και βάρος στα μάτια, λόγω προσπάθειας προσαρμογής του οφθαλμού.
  • Θόλωση της όρασης, το είδωλο που σχηματίζεται δεν είναι ευκρινές.
  • Διάχυση των αντανακλώμενων φώτων, σε βραδινή για παράδειγμα οδήγηση.
  • Δυσκολία σε εργασίες που χρειάζονται συγκέντρωση, όπως διάβασμα, γράψιμο, ηλεκτρονικός υπολογιστής.
  • Ο πάσχων βλέπει με είδωλο. Για παράδειγμα την ‘’τελεία’’ την αντιλαμβάνεται με μια πρόσθετη γραμμή στην άκρη σαν ‘’ουρά’’, βλέπει ‘’ακτίνες’’ γύρω από τα φώτα, μπερδεύει γράμματα, όπως το Ο με το Θ, και αριθμούς, όπως το 6 με το 8

Ο αστιγματισμός προκαλεί παραμόρφωση σε όλες τις αποστάσεις!

Στον αστιγματισμό τα αντικείμενα που βρίσκονται κοντά μας αλλά κι εκείνα που είναι πιο μακριά φαίνονται παραμορφωμένα.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Επειδή η καμπυλότητα του κερατοειδούς δεν είναι ομοιόμορφη σε όλη του την επιφάνεια, με αποτέλεσμα οι ακτίνες του φωτός που διαθλώνται να μην εστιάζονται στο ίδιο επίπεδο, σε ένα μόνο σημείο στο βυθό του ματιού, αλλά διαχέονται με τρόπο που σχηματίζουν ένα κωνοειδές σχήμα είτε εμπρός ή πίσω από τον αμφιβληστροειδή.

Άρα η κυρτότητα του κερατοειδούς δεν είναι ομαλή, γιατί ο φακός του ματιού είναι πιο έκκεντρος σε σχέση με τον κερατοειδή κι έτσι το είδωλο εμφανίζεται θολά. Υπάρχουν όμως και καταστάσεις εκφυλιστικές όπως ο κερατόκωνος, όπου ο κερατοειδής παίρνει ένα κωνικό σχήμα και ο αστιγματισμός μια εξελικτική και ανώμαλη πορεία.

Πώς μετριέται ο αστιγματισμός;

Ο αστιγματισμός μετριέται σε βαθμούς / διοπτρίες.

  • Ένα τέλειο μάτι χωρίς αστιγματισμό έχει 0 διοπτρίες.
  • Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν από 0,5 έως 0,75 διοπτρίες αστιγματισμού.
  • Τα άτομα με μέτρηση 1,5 διοπτρίες ή περισσότερο συνήθως χρειάζονται γυαλιά αστιγματισμού ή άλλου είδους βοήθεια για να έχουν καθαρή όραση.

Προσοχή: Ο αστιγματισμός δεν χαρακτηρίζεται μόνο από βαθμούς/διοπτρίες, αλλά και από τη γωνία του σε μοίρες, η οποία πρέπει να μετριέται και να συνταγογραφείται σωστά και με ακρίβεια από κάποιον ειδικό.

Ο μικρός αστιγματισμός είναι ‘’αθώος’’, ο μέτριος προκαλεί καταπόνηση των οφθαλμών, ο μεγάλος μπορεί να θολώσει σοβαρά την όραση.

Πώς γίνεται η διάγνωση του αστιγματισμού;

Ένας καλός οφθαλμίατρος με μιαν αντίστοιχη οφθαλμική εξέταση μπορεί εύκολα να διαπιστώσει την ύπαρξη ή όχι αστιγματισμού.

Η διάγνωση του αστιγματισμού γίνεται ή με μια απλή μέτρηση της οπτικής οξύτητας του ατόμου, είτε με τοπογραφία του κερατοειδούς, pentacam, topolyzer. H τοπογραφία του κερατοειδούς μπορεί να πραγματοποιηθεί και με το κερατόμετρο, γνωστή συσκευή ως ophthalmometer.

Υπάρχει κάποιο τεστ να καταλάβω εάν έχω αστιγματισμό; 

Υπάρχει το τεστ αστιγματισμού των λίγων δευτερολέπτων και το κάνετε από το σπίτι.

Πως βλέπει κάποιος με αστιγματισμό;

Οι άνθρωποι που έχουν αστιγματισμό συνήθως βλέπουν τις εικόνες σε όλες τις αποστάσεις με μια μικρή παραμόρφωση. Σε κάποιες περιπτώσεις τόσο σε κοντινή, όσο και σε μακρινή απόσταση βλέπουν τα αντικείμενα θολά και θαμπά.

Πως βλέπει κάποιος με αστιγματισμό
Πως βλέπει κάποιος με αστιγματισμό

Πως αντιμετωπίζεται ο αστιγματισμός;

Γυαλιά και οι φακοί επαφής για την αντιμετώπιση του αστιγματισμού

Υπάρχουν διάφορες μεθόδοι για να αντιμετωπιστούν όλες οι περιπτώσεις αστιγμάτισμού.

  • Γυαλιά οράσεως: Ο αστιγματισμός αντιμετωπίζεται εύκολα με τη χρήση βοηθητικών αστιγματικών γυαλιών οράσεως με κυλινδρικούς φακούς, που τα προτείνει κάποιος ειδικός και μόνο αυτός.
  • Αστιγματικοί φακοί επαφής: Οι μαλακοί τορικοί φακοί επαφής είναι οι κατάλληλοι για όσους έχουν αστιγματισμό και χαρακτηρίζονται από πολύ μεγαλύτερη ισχύ διάθλασης του φωτός προς μια κατεύθυνση. Έχουν κι ένα επιπλέον στοιχείο στην περιγραφή τους, που ονομάζεται κύλινδρος κι έχουν επίσης μεγαλύτερη διοπτρική ισχύ σε έναν άξονα. Εδώ θα βρείτε μία λίστα με τους καλύτερους αστιγματικούς φακούς επαφής της Baush & Lomb.
  • Με αεροδιαπέρατους σκληρούς φακούς επαφής. Οι φακοί αυτοί είναι η επιλογή για υψηλό βαθμό αστιγματισμού.

Ο οφθαλμίατρος είναι αυτός που θα καθορίσει με ακρίβεια τι αρμόζει στα δικά σας μάτια.

Πώς θεραπεύεται ο αστιγματισμός;

Η θεραπεία του αστιγματισμού είναι εφικτή με διαθλαστικές χειρουργικές επεμβάσεις, όπως:

  • Διαθλαστικές επεμβάσεις με laser LASIK. Διαδικασία ανώδυνη, ασφαλής και αξιόπιστη που διαρκεί μόλις λίγα λεπτά. Με το laser αυτό διορθώνουμε το σχήμα του κερατοειδούς, που αντί να είναι σφαιρικό, είναι οβάλ. Το laser εξαχνώνει ιστό επιλεκτικά από τον μεσημβρινό που είναι ο πιο επίπεδος και τον κυρτώνει, ώστε η καμπυλότητα του να γίνει ίδια με εκείνη του μεσημβρινού που είναι πιο κυρτός. Από το ίδιο βράδυ της επέμβασης νιώθετε την αλλαγή και την επόμενη μέρα έχετε βρει τη διαύγειά σας!
  • Διαθλαστική χειρουργική επέμβαση με excimer laser. Συνεχίζουμε με τη μέθοδο αυτή κατά την οποία γίνεται η κερατοσμίλευση. Διαρκεί μερικά δευτερόλεπτα για κάθε οφθαλμό.
  • Τεχνική PRK. Από τις πρώτες τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν στον τομέα της διαθλαστικής χειρουργικής. Λίγες σταγόνες τοπικού αναισθητικού και η επέμβαση διαρκεί λίγα λεπτά. Και η μέθοδος αυτή αλλάζει την καμπυλότητα του κερατοειδούς για να εστιάζονται σωστά οι ακτίνες φωτός στον αμφιβληστροειδή.
  • Χειρουργική επέμβαση. Γίνεται εμφύτευση του τορικού ενδοφακού και αντικατάσταση του κρυσταλλοειδούς φυσικού φακού του ματιού. Προτείνεται σε μεγαλύτερα αστιγματικά ηλικίας άτομα, συνδυαστικά με την αφαίρεση καταρράκτη.

Ο αστιγματισμός είναι μια κοινή οφθαλμολογική ανωμαλία κατά την οποία μια παράλληλη δέσμη ακτίνων διερχόμενη από το οπτικό σύστημα εστιάζεται σε δύο εστιακές γραμμές, ασύμβατες κάθετες μεταξύ τους. Ο χαμηλός βαθμός αστιγματισμού είναι φυσιολογικός, γιατί ο κερατοειδής δεν είναι σχεδόν ποτέ απόλυτα κυρτός. Δεν απαιτεί οπτική διόρθωση.

Ο αστιγματισμός συνήθως συνυπάρχει με την μυωπία ή την υπερμετρωπία. Η όραση δεν είναι αρκετά καλή ούτε κοντά, ούτε μακριά.

Ο ειδικός οφθαλμίατρός θα σας προτείνει την καλύτερη θεραπευτική μέθοδο για την αντιμετώπισή του.

Να επισκέπτεστε τον οφθαλμίατρό σας κάθε φορά που παρατηρείται κάποια αλλαγή στην ποιότητα της όρασής σας!

Πόσο συχνός είναι ο αστιγματισμός στα παιδιά;

Αστιγματισμός σε παιδιά - Τι είναι ο παιδικός αστιγματισμός;

Στις πιο πολλές των περιπτώσεων ο παιδικός αστιγματισμός έχει τη ρίζα του σε μια διαταραχή του σχήματος του κερατοειδούς χιτώνα του οφθαλμού των παιδιών, σχήμα που δεν είναι τελείως σφαιρικό. Ο αστιγματισμός είναι μια συνήθης διαθλαστική ανωμαλία και μάλιστα πάνω από το 60% των νεογέννητων εμφανίζουν έως και 2 βαθμούς. Βέβαια έχει την τάση να μειώνεται στα πρώτα 2 με 3  χρόνια της ζωής του βρέφους. Αν εξακολουθήσει να υπάρχει και μετά το πέρας του τρίτου χρόνου της ηλικίας του νηπίου, συνήθως δεν υπάρχει η πιθανότητα να μειωθεί και ακολουθεί το παιδί και μετέπειτα στη ζωή του, καθώς θα ενηλικιώνεται.

Πώς θα καταλάβετε άν το παιδί σας έχει αστιγματισμό;

Επειδή λοιπόν υπάρχει αυτή η διαφορά στην καμπυλότητα του κερατοειδούς και οι ακτίνες του φωτός δεν εστιάζονται μόνο σε ένα σημείο αλλά σε πιο πολλά το παιδί ίσως:

  • Βλέπει τα αντικείμενα κάπως παραμορφωμένα.
  • Δυσκολεύεται στην ανάγνωση γραμμάτων και αριθμών που βρίσκονται είτε σε κοντινή ή και σε κάποια πιο μακρινή απόσταση.
  • Παρουσιάζει θολή όραση.
  • Στην προσπάθειά του να διακρίνει ένα αντικείμενο μισοκλείνει τα μάτια του.
  • Ενδέχεται να παρουσιάζει την ώρα της μελέτης του μια περίεργη κλίση του κεφαλιού.
  • Σκύβει πιο πολύ από το κανονικό πάνω στο γραφείο του για να διαβάσει.
  • Τρίβει επαναληπτικά τα μάτια του.
  • Παρουσιάζει εμφανή ερυθρότητα στα βλέφαρά και τα μάτια του.
  • Νιώθει συχνό πόνο στο κεφάλι.

Πως γίνεται η διάγνωση του παιδικού αστιγματισμού;

Πρώτα από όλα σημαντικό ρόλο παίζει η έγκαιρη διάγνωση, η οποία με τη σειρά της θα εξασφαλίσει την σωστή διόρθωση και θεραπεία και ακολούθως θα διαμορφώσει ενήλικες με ποιοτική και άριστη οπτική οξύτητα.

Όσοι είστε γονείς θα πρέπει να ακολουθείτε το ένστικτό σας, όταν παρατηρείτε κάτι διαφορετικό στη συμπεριφορά των παιδιών σας. Η οφθαλμολογική εξέταση μπορεί να γίνει από πολύ μικρή ηλικία, είναι εντελώς ανώδυνη και δεν απαιτείται η συνεργασία του παιδιού, ούτε είναι υποχρεωτικό αυτό να έχει αποκτήσει την ικανότητα να διαβάζει γράμματα και αριθμούς. Ο παιδοοφθαλμίατρος έχει τη δυνατότητα με τα κατάλληλα μέσα της τεχνολογίας που διαθέτει να πραγματοποιήσει μια σειρά εξετάσεων που θα τον οδηγήσουν σε σωστή διάγνωση.

Μην αμελείτε οι γονείς τον τακτικό και προληπτικό οφθαλμολογικό έλεγχο των τέκνων σας από την προσχολική ήδη ηλικία! Οι επιπτώσεις των διαθλαστικών ανωμαλιών στις παιδικές ηλικίες καθορίζουν την όραση του μελλοντικού ενήλικα.

Ο αστιγματισμός που ξεπερνά τον 1 βαθμό καλό θα ήταν να διαγνωστεί και να θεραπευτεί σε ηλικία μεταξύ των 2,5 έως 3 ετών για να αποφευχθεί αργότερα και η περίπτωση εμφάνισης αμβλυωπίας, αυτό που λέμε τεμπέλικο μάτι. Ειδικά πρέπει οι γονείς να δώσουν προσοχή στην περίπτωση εκείνη που υπάρχει μεταξύ των δύο οφθαλμών διαφορά στη δύναμη και στον άξονά του.

Πώς θεραπεύεται ο παιδικός αστιγματισμός;

Ο αστιγματισμός στα παιδιά θεραπεύεται και με διορθωτικά γυαλιά οράσεως και με φακούς επαφής, οι οποίοι μάλιστα έχουν πιο επιτυχή αποτελέσματα στις περιπτώσεις που έχουμε να κάνουμε με ανώμαλο αστιγματισμό. Εάν έχουμε να αντιμετωπίσουμε αστιγματισμό κάτω από 0,75 βαθμούς και το παιδί δεν παρουσιάζει κάποιο από τα πιο πάνω συμπτώματα, τότε ο παιδο-οφθαλμίατρος ίσως να μην χρειαστεί να συνταγογραφήσει κανένα διορθωτικό μέσο.


Οι πληροφορίες στα άρθρα μας δεν έχουν σκοπό να αντικαταστήσουν την σχέση με έναν εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας, γιατρό ή ιατρικό σύμβουλο, και δεν προορίζονται ως ιατρικές συμβουλές.

Καλωσορίσατε στην ιστοσελίδα μας! Είμαι ο Αλέξανδρος Κόννου και είμαι ο δεύτερος δημιουργός και εκδότης αυτού του ιστότοπου. Είναι μεγάλη ευχαρίστηση για ‘μένα να μπορώ να βοηθώ τα άτομα που ψάχνουν στο διαδίκτυο για απαντήσεις σε διάφορα ερωτήματα που έχουν σχετικά με την υγεία και την ομορφιά. Γι’ αυτό και άλλωστε είμαι ένας από τους εκδότες αυτού του ιστότοπο. Είμαι εδώ για να σας προσφέρω τις γνώσεις μου και να σας βοηθήσω να λάβετε απαντήσεις στα διάφορα ερωτήματα σας.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.